Πολλές φορές είναι ευχάριστο να ξεκινάς μια σκέψη με μια ερώτηση. Άλλωστε η ερώτηση πάντα ελλοχεύει μέσα σου και άμα επιμένει με τη παρουσία της, κάποτε ίσως αξιωθείς να ασχοληθείς μαζί της.
Πάντα με ενδιέφεραν τα μάτια, όπως είναι λογικό και όπως απασχολούν πολλούς άλλους. Είναι ίσως το πιο σύνθετο όργανο της εξωτερικής μας φυσιολογίας, έτσι ερωτικά όπως είναι σχηματισμένο και με την ποικιλομορφία με την οποία απαντάται. Διεγείρει την ίσως λιγότερη ευκρινή αίσθησή μας, η οποία όμως συγχρόνως, παρά τους περιορισμούς της, είναι και η πιο δεσπόζουσα με την ανοσία της στον όποιο λευκό θόρυβο μπορεί να προσλαμβάνει. Συμβατικά, αξιοποιούμε την όρασή μας ως τη άρχουσα αίσθηση στη λογοτεχνία, τη ζωγραφική, τη γλυπτική, τη φωτογραφία, το κινηματογράφο, το θέατρο. Ακόμα και στη μουσική, αναζητούμε καλές θέσεις και σημεία για να 'δούμε' μια συναυλία. Έχουν την ικανότητα να χορτάσουν απύθμενες κοιλάδες, άγρια ποτάμια, πυκνόφυλλα δάση, έναστρους ουρανούς, ένα υπέροχο και γεμάτο ερωτήσεις σώμα. Και πως να μη σκεφθείς τις στιγμές που μέχρι και οι σκέψεις σου σωπαίνουν, και τα αυτιά σου μονάχα μουντή υπόκρουση ακούν, αλλά τα μάτια σου, σαν μυρμήγκια χωρίς αντίλογο, καταγράφουν κάθε ασήμαντη εικόνα, σφραγίδες άδικες αυτών που δεν έκανες. Όμως το πιο ενδιαφέρον ίσως σε σχέση με τα υπόλοιπα όργανά μας, είναι πως τα μάτια μας δεν είναι μονάχα οι πρωταγωνιστές στη παρατήρηση αυτών που μας περιβάλλουν και μας περικλείουν, αλλά είναι και τα μόνα τα οποία, χάρη στη ευαισθησία τους, μπορούν και προδίδουν συναισθήματα και διαθέσεις.
Είναι λένε τα παράθυρα στης ψυχή μας. Μπορεί. Σίγουρα συμμετέχουν στην έκφρασή μας και στα βλέμματά μας, φωλιάζουν στις εσοχές τους όταν μας καταλαμβάνει η θλίψη, και εκρηκτικά αναζητούν να απαγκιστρωθούν σε στιγμές χαράς και έκστασης. Κάποιοι υποστηρίζουν πως μπορούν να πουν περισσότερα από όσα μπορεί να γράψει ανθρώπου χέρι, αλλά ποιος ξέρει; Πως εκπέμπουν συναισθήματα εντονότερα από αυτά που συνήθως προσλαμβάνουν. Θα ήταν πράγματι υπέροχο αν τα μάτια μπορούσαν να έχουν αυτή τη δυνατότητα, να συνεννοούνται αυτόματα στη σιωπή, αναιρώντας τις φράσεις, τις λέξεις, λόγια που θα ελπίζαμε να 'ναι περιττά. Μα δεν συμβαίνει σχεδόν ποτέ έτσι, γιατί πρέπει πάντα να κοιτάς και να σε κοιτούν. Ένα ζευγάρι μάτια μοναχό του είναι μια έρημος. Κι ακόμα κι έτσι, η αμφίδρομη αυτή λεωφόρος δεν είναι ποτέ ίση, αλλιώς μιλούν τα μάτια, αλλιώς ακούν.
Οι περισσότερες μας αναμνήσεις είναι εικονικές, προϊόντα των ματιών μας, ενώ και στα όνειρα μας, οι εικόνες, τα σχήματα και οι σκιές αποτυπώνονται πολύ πιο έντονα από τα υπόλοιπα ερεθίσματά μας. Άλλωστε, χάρη στην επιστήμη, γνωρίζουμε πως ονειρευόμαστε όταν στον ύπνο μας τα μάτια μας κινούνται έντονα, το γνωστό REM. Βέβαια, όλα αυτά είναι φευγαλέα, αδύνατον να θυμηθείς ακριβώς, να ονειρευτείς ακριβώς. Πως να ανακαλέσεις αυτά που ήδη έγιναν, πως να ανασκευάσεις με το νου κάτι μοναδικό και ανεξάρτητο; Η όραση μας, όπως και οι υπόλοιπες αισθήσεις μας, είναι τέλειες για μια στιγμή μονάχα, για τη κάθε μοναδική στιγμή, την συνήθως αδιάφορη. Μετά, όλες μαζί γίνονται ένα κουβάρι του θυμικού, μια θάλασσα που ανασηκώνει την άμμο από το βυθό των σκέψεων. Αυτή η αβεβαιότητα, δίνει την ευκαιρία, φαντάσου, οι αναμνήσεις να αλλάζουν, να προσαρμόζονται στις ανάγκες, να γίνονται ένα νεφελώδες ψέμα όποτε μας εξυπηρετεί. Υπάρχουν βλέπεις οι μετάνοιες, τα λάθη, τα σκοτεινά μυστικά, οι επιθυμίες, οι ανεκπλήρωτες προσδοκίες. Το μεσημέρι γίνεται απόγευμα, το κόκκινο πράσινο, το μπλουζάκι πουλόβερ, το χαμόγελο δάκρυ, το σκοτάδι φως. Οι αισθήσεις γίνονται ψευδαισθήσεις. Αλλά αρκετά με το καταφύγιο των ονείρων.
Κάποια βάση θα υπάρχει στις παραπάνω σκόρπιες σκέψεις. Δεν μπορεί να είναι τυχαίο που πολύς κόσμος ντρέπεται για τα μάτια του, σαν να 'ναι λες μέρος των σεξουαλικών του οργάνων. Δεν ξέρω ακριβώς τι φοβούνται. Τα μάτια με όλη τη πολυπλοκότητά τους, είναι ευαίσθητα σε πληγές, τον καπνό, τη σκόνη, ακόμα και τον αέρα. Συγχρόνως όμως, ίσως και για πολλούς, τα μάτια να τους εκθέτουν, να ξεχνούν πως τα μάτια όχι μόνο κοιτάζουν, μα κοιτιούνται κιόλας. Φοβούνται άραγε μήπως σε κάποια μυστήρια στιγμή, κάτι θα τους προδώσει, μήπως πως μυστικά που κρύβονται στη αέναη κίνησή τους θα φανερωθούν σε μια παγωμένη λήψη; Μπορεί κιόλας να είναι πως μια φωτογραφία είναι σαν μια κατάθεση, μια υλική μεταφορά της στιγμής, μια αποτύπωση εσωτερική. Μια δέσμευση πως κάποιος, γνωστός ή μη, θα μπορεί να σε κοιτά στα μάτια, χωρίς εσύ να μπορείς να ανταποδώσεις. Ίσως η απώλεια ελέγχου σε μια τέτοια μονομερής συναισθηματική ανταλλαγή να φοβίζει μερικούς, να τους ταράζει. Είναι δύσκολο να καταλάβεις κάτι τέτοιο όμως, τελικά ίσως δεν τους ξέρεις τόσο καλά, ποτέ δεν το περιμένεις.
Δεν μπορώ να δώσω απαντήσεις σε τέτοιες διαδρομές.
Βέβαια, υπάρχει και η ακόη, η μουσική, τα λόγια.
No comments:
Post a Comment