Ευθείες και Δέντρα

Όταν κοιτάς προς τα πίσω, μπορεί να στραβώσει ο λαιμός σου. Το ίδιο βέβαια γίνεται και όταν κοιτάς προς τα πάνω, άσε που εκεί μπορεί και να μπατάρεις. Άλλα άμα κοιτάς προς τα πίσω, αυτό που συνήθως βλέπεις είναι μια ευθεία γραμμή, ή έτσι τουλάχιστον θα έπρεπε, ή έτσι τουλάχιστον νομίζω. Όσα μονοπάτια και αν συνάντησες, όσες στροφές και να πήρες, σαν από μαγικό κόλπο κάποιου αρχαίου γεωμέτρη, όλες οι αγκυλώσεις και οι καμπύλες, όλες οι γωνίες και οι στροφές, συνενώνονται σε μια τεράστια ευθεία, που από μακριά φαντάζει και σαν μια ουρά που κουβαλάς και σέρνεις.

Όσο γυρνάς πίσω, μπορεί να πιαστεί ο λαιμός σου. Για να κοιτάξεις, πρέπει να σταματήσεις, να ξαποστάσεις, να δροσιστείς, να στρέψεις το λαιμό, ακόμη και το σώμα σου ολόκληρο. Περίεργο πως μια ευθεία γραμμή μπορεί να περιέχει τόσα πολλά συναισθήματα, νοσταλγία, θυμό, λύπηση, χαρά, πως μια ευθεία μοναχή μπορεί να κουβαλά τόσα πολλά πάνω της. Ίσως και να μην είναι ευθεία τελικά, ναι, όσο και να κοιτάς δεν αλλάζει σχήμα, αλλά τα μάτια σου έχουν κολλήσει σε μια οφθαλμαπάτη, όπως όταν κοιτάς ένα ευθύγραμμο τμήμα από μπροστά και βλέπεις μονάχα μια τελεία, ή προσανατολίζεσαι με τέτοιο τρόπο σε ένα επίπεδο, ώστε να βλέπεις μονάχα μια ευθεία.

Όπως και να κοιτάξεις όμως, όπως και να εστιάζεις τα μάτια σου, δε νομίζω να υπάρχει γεωμέτρης ικανός να δώσει τόσο βάθος σε μια τέτοια ευθεία. Όσο κοιτάς προς τα πίσω, μπορεί να πιαστεί ο λαιμός σου, μα αλήθεια τώρα, ποιος δεν έχει σταματήσει στο διάβα του, από μια σκιά κάτω να καθίσει να νοσταλγήσει και να ονειροπολήσει; Όλες οι αισθήσεις, με πρώτη τη ματιά, γυρνάνε προς τα πίσω, ανιχνεύουν τα δρομάκια που πήρες, ανακαλύπτουν ξανά γεύσεις απαγορευμένες, ακούσματα ευχάριστα, φίλους παλιούς, ξεχασμένους, που σε διασταυρώσεις τυχαίες συνάντησες, κι όσο πιο πολύ ξεχνιέσαι σε αυτό το ανάστροφο ταξίδι, τόσο η ευθεία ξελυγίζει, απλώνεται, πάλλεται, χορεύει, ξεδιπλώνει σαν βεντάλια, ξαναγίνεται λαβύρινθος, και οι αισθήσεις, και ο νους μαζί, ξεχύνονται στις διευθύνσεις που δεν διάβηκες, μα κάπου μέσα σου ήθελες να εξερευνήσεις, φαντασιώνονται, ξεχνιούνται. Νοθεύονται και ναρκώνονται.

Άλλοι θα πρότειναν το ακριβώς αντίστροφο σχήμα, το παρελθόν σαν ένα τεράστιο ασκό με τις αναμνήσεις σαν αιθέρια αέρια να τον φουσκώνουν, και το μέλλον ένα προδιαγεγραμμένο, μοιραίο μέλλον, ένα αυλάκι στο οποίο το νερό κυλάει. Αλλά εγώ προτιμώ τη προηγούμενη εκδοχή, αυτή που αφήνει το μέλλον ελεύθερο, χαοτικό, απίθανο, και το παρελθόν ομιχλώδες, υπαρκτό μα και φαντασιακό, ανάλογα με το μυαλό του καθενός. Όπως μπορούμε να φανταζόμαστε για το εμπρός, έτσι μπορούμε να αλλοιώνουμε και το πίσω, να το θυμόμαστε λίγο διαφορετικά, με μικρές αλλαγές, όχι κάτι εκπληκτικά διαφορετικό, απλά με μια ή διό πινελιές πιο προσεκτικά περασμένες. Αλήθεια δεν είναι; Πάντα είναι χρήσιμο και ωραίο να γυρνάς το κεφάλι σου, ακόμη και με το φόβο να στραβώσει ο λαιμός σου, πρέπει κάθε τόσο και λιγάκι να σταματάς και αναλογίζεσαι. Μερικές φορές είναι απαραίτητο. Τις περισσότερες εύκολο, κι άλλες πιο δύσκολο, πάντα υπάρχει η πιθανότητα να πικραθείς.

Ακόμη όμως κι όταν είναι δύσκολο να κοιτάς προς τα πίσω, ακόμη και όταν παγιδεύεσαι μοναχός και μεθυσμένος σε ένα στενό που περπάτησες ή ακόμη ούτε καν ήξερες ότι υπάρχει και για μέρες γέρνεις το κεφάλι και αρνείσαι να κινηθείς, το να γυρνάς προς τα πίσω τελικά είναι πάντα εύκολο. Είναι όντως εύκολο. Πιο δύσκολο είναι να κοιτάς προς τα μπρος, και ακόμη πιο δύσκολο να διαλέγεις τα νέα σου μονοπάτια, τις νέες διαδρομές που κι αυτές με τη σειρά τους θα εναρμονιστούν με τις υπόλοιπες και θα γίνουν μια ευθεία, εκείνες που θα πληγώσουν τα πόδια σου, εκείνες που ένα άλλο δειλινό θα θυμηθείς. Ο καθένας με τον τρόπο του φυσικά, κάποιος μπορεί να ξεχύνεται ενστικτωδώς, σαν τρελός, μόλις που προλαβαίνει να πάρει αναπνοές όσο τα πόδια του με θόρυβο χτυπούν το πλακόστρωτο, ενώ άλλοι με φόβο, μυστήριο, με προσοχή βηματίζουν αργά και κοιτούν σε κάθε κατεύθυνση με προσοχή, υπολογίζοντας, μετρώντας και πάντα συγκρίνοντας με την ευθεία που έχουν πίσω τους. Αυτοί οι τελευταίοι παθαίνουν συχνά αυχενικά. Κι άλλοι είναι κάπου στη μέση, γεμάτοι αυτοπεποίθηση, περπατάνε άνετοι και με σίγουρο βήμα, σαν αν ξέρουν το δρόμο από πριν, σαν να τους ανήκει η διαδρομή.

Όπως κι αν έχει, δεν κάνει διαφορά. Όλοι κουράζονται σε κάποιο σημείο και σε περισσότερα, κι ας μη το δείχνουν οι πιο πολλοί, όλοι ανησυχούν περισσότερο ή λιγότερο. Ανεξαρτήτως πόσο πονάει ο λαιμός, πόσο γρήγορα ή αργά διαβαίνεις τα δρομάκια, με χάρτη ή χωρίς, μονάχος ή και με παρέα ανα στιγμές, πόσες φορές θα αλλάξεις κατεύθυνση, πόσες φορές θα ξανασκεφτείς, πόσες φορές θα χαθείς, πόσες φορές θα αναπολήσεις, άμα κάνει κρύο ή ζέστη, άσχετα πόσες φορές θα κουραστείς και θα ήθελες να σταματήσεις, τα μονοπάτια είναι πάντα εκεί, άπειρα στο πλήθος τους, άγνωστα και μυστήρια στη φύση τους. Είναι χιλιοπερπατημένα, από άλλους πριν από σένα, και πολλά από αυτά θα τα περπατήσεις και εσύ, σε κάποια θα αφήσεις και εσύ το σημάδι σου.

Δεν είναι κούρσα, ένας περίπατος μονάχα.