Πληθυντικός ευγενείας, ενικός αληθείας

Όσο επιβεβαιώνεται η εξυπηρέτηση των κερδοσκόπων χάρη στην εσωτερική χρεοκοπία, δε χωράει αμφιβολία πως μεταξύ άλλων η οικονομική κατάντια της χώρας οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο χωριατοκαπιταλισμό της, στην κατά εποχές κοντόφθαλμη εξουσία της των παχύσαρκων αφεντικών της -οικονομικών και πολιτικών- και στην ιδιωτικοποίηση των αξίων της. Χαριτωμένες λέξεις και φράσεις βέβαια, άδειες, όπως πολλές άλλες που μάταια ψάχνουν να καλύψουν το κενό της πραγματικότητας και να απαντήσουν στο τεράστιο αιωρούμενο ερώτημα 'γιατί εγώ;'. Διότι σε τούτους τους καιρούς που τόσα πολλά χάνονται και διακυβεύονται, έχουμε ήδη απωλέσει την αλήθεια και την πραγματικότητα όσο αναζητούμε την ταυτότητά μας στην διάρκεια των καθημερινών εξελίξεων.

Η λέξη 'κρίση' προτάσσει στην ετυμολογία της πως όλοι κρινόμαστε, όπως ο κάθε κλάδος κρύβεται στα χαρακώματα της κοινωνικής αταξίας και βάλλει ενάντια σε όλους τους υπόλοιπους κλάδους, όπως όλοι στις κουβέντες και αναλύσεις μας κρυβόμαστε πίσω από τις κριτικές μας και τις επιθέσεις μας ανεκδοτολογόντας στηριζόμενοι σε εξαιρέσεις και υπερβολές. Για όλα φταίνε οι δημόσιοι υπάλληλοι λένε κάποιοι με τα καφκικά επιδόματα τους, τις λιγοστές ώρες εργασίας και τις κοπάνες, τα ρουσφέτια που χρησιμοποίησαν για να διοριστούν ενισχύοντας την εξουσία των βουλευτών. Για όλα φταίνε οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι συντεχνίες τους, οι ταξιτζήδες με τις διπλοκούρσες και την άρνηση να κόψουν αποδείξεις, με τις κλοπές που κάνουν στους τουρίστες, οι γιατροί και δικηγόροι που δηλώνουν υποδεκαπλάσια εισοδήματα, οι μηχανικοί που χτίσανε τα αυθαίρετα. Για όλα φταίνε οι πολιτικοί που λαδώνονται, και επωφελούνται του θώκου τους για να τον διαιωνίζουν και να πλουτίζουν, για όλα φταίει η γενιά του Πολυτεχνείου που μετέτρεψε την ηθική της νίκη σε λύσσα για εξουσία. Για όλα φταίνε οι συνδικαλιστές με τις κομπίνες τους και τις απεργίες που παραλύουν το κράτος και την οικονομία, για όλα φταίει το κρατικοδίαιτο κεφάλαιο και οι τραπεζίτες που έχτισαν την καταναλωτική φούσκα. Για όλα φταίει η εκκλησία με τους μισθούς και την περιουσία της που χαίρουν ασυλίας, για όλα φταίνε οι δικαστές που έχουν αφήσει την ανομία κυρίαρχη και επέτρεψαν το λευκό έγκλημα, για όλα φταίνε οι μπάτσοι που διαλύουν τις λαϊκές κινητοποιήσεις, για όλα φταίνε οι φοιτητές με τις καταλήψεις τους. Για όλα φταίνε οι αριστεροί και οι αναρχικοί που δεν αφήνουν τη χώρα να αφομοιώσει τις φιλελεύθερες συνταγές, για όλα φταίνε η ακροδεξιά και οι φασίστες που δημιουργούν κλίμα τρομοκρατίας ανοίγοντας το δρόμο για τις φιλελεύθερες συνταγές. Για όλα φταίνε οι Αμερικάνοι, το κακό μας το ριζικό και η Τουρκοκρατία.

Μπορεί το κράτος να μην μας ανήκει, μπορεί να μην μας ανήκει η χώρα, μπορεί και το χρέος να μην μας ανήκει τελικά, μα σίγουρα μας ανήκει η κοινωνία, αυτό είναι αδιαπραγμάτευτο, ότι και να γίνει, διότι εμείς την διαμορφώνουμε, είμαστε ταυτόσημοι με αυτή. Είναι η ζωή μας. Άλλωστε ο δικηγόρος είναι ξάδερφος μας και είναι αυτός που μας γνώρισε σε εκείνον το βουλευτή για να διορίσει τη φίλη μας στην πολεοδομία χωρίς να έχει πραγματικό αντικείμενο εργασίας με αποτέλεσμα να καθυστερεί η άδεια του θείου μας του μηχανικού που 'χει βάλει υποθήκη το ίδιο του το σπίτι για να τελειώσει εκείνη την οικοδομή που κάνει σε 'κείνη τη καμένη βουνοπλαγιά, εκείνος μωρέ που πριν τέσσερα χρόνια είχε να κάνει εκείνη την εγχείριση και έπρεπε να δώσουμε φακελάκι στο γιατρό, εκείνον ντε τον χειρούργο, τον κουμπάρο του γείτονα μας του δικηγόρου που δηλώνει λιγότερα και από κλητήρα, και τα λοιπά, και τα λοιπά που θα έλεγε και ο Καρούζος.

Επειδή όμως η συλλογική ευθύνη είναι ο μπαμπούλας του καθωσπρεπισμού και ο πληθυντικός η πανοπλία της ατομικής ευθύνης καλύτερα να τον καταργήσω.

Εγώ λοιπόν φταίω για την κατάντια της οικονομίας, εγώ φοροδιαφεύγω, εγώ δεν ζητάω απόδειξη από τον ταξιτζή, εγώ δεν κόβω εισιτήριο στο λεωφορείο, εγώ έχτισα αυθαίρετα σαράντα μέτρα χωρίς να κολλήσω ένσημα στους οικοδόμους, εγώ ψήφισα ΠΑ.ΣΟ.Κ. και Ν.Δ. τόσα χρόνια, εγώ πήρα τις μίζες της SIEMENS, εγώ ζήτησα ρουσφέτι, εγώ πήρα δάνειο και αγόρασα αμάξι τριών χιλιάδων κυβικών, εγώ έχω καταθέσεις στο εξωτερικό, εγώ επέτρεψα να φτάσουμε ως εδώ. Εγώ είμαι το βαλκανομεσογειακό μίασμα που δεν χωράει πια στην ζεστή αγκαλιά της ευρωπαϊκής οικογένειας, αυτός που δεν αντέχει να κοιταχτεί στον καθρέφτη, αυτός που παίρνει αναπηρική σύνταξη χωρίς να την δικαιούμαι, που πετάει τα σκουπίδια στο δρόμο. Μπορεί να μην έκανα τίποτα από τα παραπάνω, μπορεί να έκανα κάποια, μπορεί να τα έκανα κι όλα, αλλά σε καμία περίπτωση δεν μπορώ να βρίσκομαι στο απυρόβλητο. Μπορεί να μην έφαγα μαζί με τον κ. Πάγκαλο όσα έφαγε ο ίδιος και οι παρέες του, αλλά μόνο που τον ανέχτηκα -και ακόμα τον ανέχομαι- με καθιστά και εμένα υπεύθυνο.

Αυτές τις μέρες γινόμαστε μάρτυρες της δραματικής περικοπής του μισθολογίου των δημοσίων υπαλλήλων τινάζοντας οικογενειακούς προϋπολογισμούς στον αέρα και εκθέτοντας στην ουσία ένα τεράστιο κομμάτι του αντίστοιχου προσωπικού στο φάσμα της ανεργίας, όχι στα πλαίσια κάποιας δημοσιονομικής εξυγίανσης αλλά καθαρά από αδυναμία πληρωμών, διαμορφώνοντας την εσωτερική χρεοκοπία σαν μια διαρκής διαδικασία πτώχευσης της κοινωνίας αντί ενός στιγμιαίου πιστωτικού γεγονότος. Ίσως η έλλειψη οποιασδήποτε ουσιαστικής και μαζικής αντίδρασης από την κοινωνία να πιστοποιεί την απόλυτη επιτυχία της οικονομικής τρομοκρατίας, μπορεί να εξηγείται από τις ανοιχτές πληγές της σωματικής ήττας -διότι η ηθική νίκη είναι εξίσου αδιαπραγμάτευτη- του λαϊκού κινήματος τον Ιούνιο. 'Η ακόμη το σύνδρομο ενοχής να έχει κυριεύσει όλους μας, μια ενοχή σιωπηρή, ψιθυριστή σχεδόν, της οποίας η σκιά διακόπτεται άτακτα και απότομα από τις άναρθρες εκρήξεις λαϊκίστικων επιθέσεων ενάντια του όποιου υπο-συνόλου μπορεί να ανήκουμε. Μια ενοχή που φοβόμαστε να παραδεχτούμε, μια ενοχή προάγγελος των ενοχών των ευρωπαίων γειτόνων μας.

Δεν είναι η πρώτη φορά που η Ελλάδα που θα χρεοκοπήσει, ή που θα φθαρεί από τη διχόνοια, ή που θα χάσει την αυτοκυριαρχία της και τα καλύτερα της μυαλά στο εξωτερικό. Όταν όμως μετά από πολλά χρόνια έχει ξεπεραστεί αυτή η κρίση -διότι όντως κάποια στιγμή θα ξεπεραστεί- και τα μαλλιά μου θα έχουν ασπρίσει, θα ήταν πιστεύω γελοίο να επιτρέψουμε τον ρου της ιστορίας να κυλήσει προς την ίδια κατεύθυνση. Θα ήταν ύβρις να πούμε πως τα καταφέραμε, πως ορθοποδήσαμε, πως μόνο με μια απλή παροδικότητα των σφαλμάτων του παρελθόντος έχει διασφαλιστεί το μέλλον μας. Η επανάπαυση είναι ένα αργό δηλητήριο, το σπουδαιότερο ίσως μεταπολιτευτικό μάθημα το οποίο πρέπει να αφομοιώσουμε για να έχουμε ελπίδα για το μέλλον.

Η κοινωνία μας μπορεί να μην έχει τις δυνάμεις και τις ικανότητες να επαναδιαπραγματευτεί τις πραγματικότητες της παγκόσμιας οικονομίας, όμως έχει την υποχρέωση να ορίσει εκ του μηδενός το δημόσιο πολιτισμό της, τον τρόπο εκπροσώπησης και διακυβέρνησης, έχουμε ανάγκη να τοποθετήσουμε στις σωστές τους διαστάσεις τις έννοιες της εργασίας, της παραγωγής και της ιδιοκτησίας, να πλουτίσουμε τις έννοιες της αλληλεγγύης, της ισονομίας και της αναλογικότητας και επιτέλους να αναγνωρίσουμε τι είναι αλήθεια και τι είναι ψέμα. Έχουμε υποχρέωση να κοιταχτούμε στον καθρέφτη και να ενταχθούμε στη μάζα της κοινωνίας χωρίς αναστολές και περικοπές ως ένα σύνολο αδιαίρετο το οποίο δεν θα βυθιστεί στα λάθη και τις αδυναμίες του, αλλά θα βρει το κουράγιο να τις αναγνωρίσει και να τις ξεπεράσει. Και το πρώτο βήμα, είναι να παραδεχτούμε πως μια τέτοια μεταστροφή θα είναι πολύ πιο δύσκολη από οποιαδήποτε οικονομική εξυγίανση.


Οι φωτογραφίες είναι από τις παραγκούπολεις των ΗΠΑ κατά τη διάρκεια της μεγάλης ύφεσης, γνωστές και ως Hoovervilles.