Είμαι ελαφρύς

Στα πλαίσια της παραπληροφόρησης και καταναλωτικής προπαγάνδας, η οποία ενίοτε φθάνει και σε καθολική αποχαύνωση και παράλυση κριτικής ικανότητας, δεσπόζουν οι απεργιακές κινητοποιήσεις γύρω από τον ΟΤΕ και τον ΟΛΠ. Μπερδέ γουέι, οι μετοχές και των δύο βρίσκονται σε διαρκή ανοδική τροχεία, γεγονός το οποίο υποδεικνύει είτε πως οι δεξιοί είναι οι καλύτεροι dealers (Γάλλοι κοροΐδα φάτε στη μάπα την ΑΤΕ!), ήτε πως η μαζική κοινωνική σχιζοφρένεια είναι ένα ζήτημα στο οποίο Yung και Freud έπρεπε να είχαν αφιερώσει περισσότερες ώρες επιστημονικής έριδας.

Είναι αναμφίβολο πως οι διαρκείς απεργίες στο χώρο των λιμανιών θα επηρεάσουν αρνητικά την αγορά, δοσμένης κιόλας τις διαρκούς μείωσης της καταναλωτικής δύναμης των μισθωτών και συνταξιούχων καθώς και της συγκράτησης των τραπεζών στο θέμα των καταναλωτικών δανείων. Βεβαίως οι τραπεζικοί κύκλοι δεν έγιναν ξαφνικά προστάτες των χαμηλόμισθων, απλά πλέον δεν προλαβαίνουν να εκποιήσουν τις δημευμένες περιουσίες και άλλωστε ο πραγματικός στόχος του ισχυρού κεφαλαίου δεν είναι κατά ανάγκη τα χαμηλά στρώματα, αλλά αντιθέτως το 'μικρό' εμπόριο, δηλαδή τα μικρά καταστήματα που δεν ανήκουν σε κάποια αλυσίδα, και έχουν να συναγωνιστούν από τη μια τις πολυεθνικές και από την άλλη το παραεμπόριο.

Η ελαχιστοποιημένη παροχή αγαθών στην αγορά, κυρίως καταναλωτικών και εποχικών, αλλά και σε μερικές περιπτώσεις βασικών, θα πλήξουν κυρίως την επαρχία και τους μικρούς εμπόρους, αφού το ισχυρό κεφάλαιο από τη φύση του έχει τη δυνατότητα να εξυπηρετηθεί πρώτο από τις εισαγωγές και διακινήσεις προϊόντων, με το όποιο επιπλέον κόστος να μετατίθεται απευθείας και υπολογισμένα στο καταναλωτή. Σε απλά ελληνικά: άμα ο φούρνος της γειτονιάς, του 'χει τελειώσει η ζάχαρη, θα πάμε μέχρι το Carrefour να πάρουμε γλυκά. Παρεμπιπτόντως και η μετοχή της Ελληνικής Ζάχαρης ανεβαίνει λόγω των προβλημάτων των λιμανιών.

Είναι λοιπόν μήπως κατευθυνόμενες οι κινητοποιήσεις, για να δυναμώσουν ακόμα περισσότερο τη θέση των καρτέλ σε μια πολύ σφιγμένη αγορά, με απώτερο σκοπό να τεθούν στο περιθώριο οι μικρομεσαίοι έμποροι και βιοτέχνες; Σίγουρα όχι, τα αιτήματα είναι δίκαια τόσο στο εργασιακό επίπεδο, όσο και στο θέμα αρχής, δηλαδή τη Ναπολεόντεια στάση της κυβέρνησης να ιδιωτικοποιήσει τα 2 μεγαλύτερα λιμάνια της χώρας, ασχέτως της κερδοφορίας τους και εθνικής τους σημασίας. Τα ίδια ισχύουν και με την υπόθεση του ΟΤΕ, με τον όχι τόσο ‘κουφό’ Λαρισαίο ΥΠΕΧΩΔΕ να αδειάζει τις προεκλογικές υποσχέσεις της Ν.Δ. και τον εξάδερφο Λιάπη να σφυρίζει αδιάφορα.

Αύριο, Τετάρτη, υπάρχουν μαζικές κινητοποιήσεις σχεδόν όλων των συνδικάτων της Αθήνας, με κεντρικό άξονα το ξεπούλημα του ΟΤΕ και άλλες παραδοσιακές διεκδικήσεις. Είναι σαφές όμως, πως πολύ λίγο ιδρώνει το αφτάκι της κυβέρνησης, ειδικά με τη σιωπηρή, στατική και συνένοχη στάση της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Ακόμα και να παραλύσει η Αθήνα για μια εβδομάδα, η ψηφοφορική βάση των 2 μεγάλων κομμάτων πολύ λίγο θα κουνηθεί από τη θέση της. Στη πραγματικότητα οι επόμενες μέρες αποτελούν πρόκληση όχι μόνο για τους μισθωτούς και τους συνταξιούχους (τη τάξη που συντηρεί το 40% του ελληνικού προϋπολογισμού) αλλά και για τα υπόλοιπα κοινωνικά στρώματα να δείξουν έμπρακτα τη συμπαράσταση τους στους απεργούς.

Μια τέτοια κίνηση βέβαια προϋποθέτει πρώτα από όλα αίσθημα κοινωνικής αλληλεγγύης, σεβασμός και αυτοσυγκράτηση στα προσωπικά οικονομικά, και καταναλωτική συνείδηση η οποία θα επεκτείνεται των τετριμμένων γύρω από θέματα υγιεινής και ακρίβειας και θα διευρύνεται σε ζητήματα κοινωνικής ευθύνης των εκάστοτε επιχειρήσεων, μισθολογικών και εργασιακών πολιτικών, περιβαλλοντολογικής ευαισθητοποίησης καθώς και στρατηγικών αγοράς, όπως ο σχηματισμός συνεννοημένων μονοπωλίων και υποθέσεις διαφθοράς. Με άλλα λόγια να αποχωρήσει ο πολίτης-καταναλωτής από τα συμβατικά του κριτήρια επιλογής, που είναι βασικά υποπροϊόντα των κανόνων της αγοράς, και να τοποθετείται ιδεολογικά και πολιτικά με τις αγορές του, όσο απαξιωτικό κι αν είναι αυτό για την ιδέα μιας ιδανικής δημοκρατίας.

Τι σχέση έχουν τα γάλατα και τα παπούτσια με τις απεργιακές κινητοποιήσεις; Πολύ μεγαλύτερη από ότι ευκόλως συλλαμβάνουμε. Καλώς ή κακώς το οργανωμένο κεφάλαιο, είτε υπό τη μορφή επικοινωνιακών συμφερόντων, είτε υπό τη μορφή υπεργολάβων, έχει μια ταχεία αντίληψη και πληροφόρηση των τάσεων του populous και αντιδρά προς την κατεύνασή του, άλλοτε ικανοποιώντας το και άλλοτε παραπλανώντας το. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η ποδοσφαιρική ομάδα του Παναθηναϊκού. Κατόπιν λαϊκού μένους των οργανωμένων, και έχοντας πάντα το άλλοθι των 'βαμμένων' εφημερίδων, πολύ γρήγορα αποπέμφθηκε ο γλυκύτατος κατά τα άλλα Μπάκε και ήρθε αυτός ο συνδυασμός Μαλεζάνι-Penguin (ξέρετε τώρα....). Πολλοί θα εκφράσουν δυσαρέσκεια προς τέτοια φαινόμενα, και θα τα χαρακτηρίσουν ως αστεία και ασόβαρα, όμως άμα το δούμε καταναλωτικά, ο αγοραστής (εμείς που πληρώνουμε τα ρημάδια τα εισιτήρια...) είχε απευθείας αλληλεπίδραση με τον παραγωγό (τη διοίκηση) και εισέπραξε αυτό που ζήτησε, ασχέτως άμα υπήρχε και το στοιχείο της βίας το οποίο είναι σαφέστατα καταδικαστέο. Τα ίδια και με τον Ολυμπιακό, ο οποίος έκανε αρνητικό ρεκόρ εισπράξεων με το Αιγάλεω αμέσως μετά τον αποκλεισμό στο Champions League.

Αντίστοιχα φαινόμενα (με το δικιά τους χρονική κλίμακα βέβαια) υπάρχουν και σε άλλες αγορές, ανάλογα με τις τάσεις της καταναλωτικής μάζας, όπως η ξαφνική αγάπη των πετρελαϊκών επιχειρήσεων για τις εναλλακτικές πηγές ενέργειας, ή ακόμα οι διάφορες προσφορές που επικρατούν στα καταναλωτικά αγαθά και στα αγαθά βασικής ανάγκης, παραδείγματα τα οποία παραπέμπουν στη παραπλάνηση βέβαια και όχι στην ικανοποίηση. Όμως υπάρχουν και πιο σύνθετα παραδείγματα, όπως οι οργανικές καλλιέργειες, η τυποποίηση του λαδιού και του κρασιού, η ανάδυση του ελεύθερου λογισμικού, η απομυθοποίηση των SUV ως ασφαλή οχήματα, η πλήρης αναγραφή των συστατικών στις συσκευασίες, η τάση προς το ρετρό και το παραδοσιακό, η επίδραση των blogs στα ειδησεογραφικά δίκτυα, και άλλα πολλά.

Πως όμως μπορεί η καταναλωτική μάζα να αντιδράσει σε πολιτικές αποφάσεις τις οποίες ουσιαστικά δεν μπορεί να ελέγχει παρά μόνο μια φορά σε κάθε 4 χρόνια, και μάλιστα όταν καλείται να διαλέξει μεταξύ γκρεμού και ρέμματος; Είναι δυνατόν να εφαρμόσουμε τέσσερις, πέντε ψευδο-κανόνες που υποτίθεται γνωρίζουμε από τις καταναλωτικές μας εκδηλώσεις, και να αντιδράσουμε πέρα από τις παραδοσιακές μεθόδους της ενεργής δραστηριοποίησης (απεργίες, έγγραφες διαμαρτυρίες και καταγγελίες, επιστολογραφίες κλπ.); Κι όμως είναι. Μια απλή σκέψη 10 λεπτών οδηγεί στο σχετικά ασφαλές συμπέρασμα πως ο βασικός κορμός των ελληνικών Μ.Μ.Ε. συνδιαλέγεται, όχι απαραίτητα επί χρήμασι αλλά συμφεροντολογικά, με τη κρατική εξουσία, από το δημοτικό σύμβουλο μέχρι το Πρωθυπουργό της χώρας.

Σταδιακά λοιπόν καλούμαστε να αντιληφθούμε πως η προσήλωσή μας στα συνηθισμένα δίκτυα ενημέρωσης και (παρα)πληροφόρησης αποτελεί μια ψήφος εμπιστοσύνης, όχι μόνο στο υπάρχων πολιτικό σύστημα, αλλά και στο γενικότερο σύστημα διακυβέρνησης και λειτουργίας της κοινωνίας μας. Αναλαμβάνουμε την ευθύνη να συνειδητοποιήσουμε πως κάθε επιλογή μας (αγοραστική ή ενημερωτική) μας κατατάσσει σε διάφορα target groups, μας κατηγοριοποιεί και μας μετατρέπει σε στατιστικά νούμερα πρός τέρψιν τόσο των διαφημιστών, όσο και των πολιτικών. Καλούμαστε να καταλάβουμε πως όταν αγοράζουμε μια συγκεκριμένη εφημερίδα δεν κάνουμε τίποτα άλλο παρά να ενισχύουμε τη θέση πυρός του εκάστοτε εκδότη και των συμφερόντων που εκπροσωπεί απέναντι στο κρατικό μηχανισμό και κορβανά. Με άλλα λόγια, βρισκόμαστε σε ένα πόλεμο συμφερόντων, και εμείς είμαστε τα πυρομαχικά.

Επιστρέφοντας στο προσκείμενο, πως μπορούμε να αντιδράσουμε και να αποτρέψουμε την ιδιωτικοποίηση του ΟΛΠ; Ένα παράδειγμα: αν αύριο ο Ριζοσπάστης πουλήσει 150.000 φύλλα και ο Αδέσμευτος, η Χώρα και ο Ελεύθερος Τύπος ΜΗΔΕΝ, τότε τη Παρασκευή θα ακυρωθεί ο διεθνής διαγωνισμός. Δεν είναι ανάγκη να ψηφίζουμε το Περισσό, και εδώ που τα λέμε δεν είναι ανάγκη να αγοράσουμε καν το Ριζοσπάστη (σχήμα λόγου ήταν, πάρτε καλύτερα την Αυγή, ή ακόμα καλύτερα μην πάρετε τίποτα, προτιμήστε κάποιο βιβλίο...). Το θέμα είναι πως τα Μ.Μ.Ε., κατά ένα πολύ παράδοξο τρόπο, χάρη στο μεγάλο βαθμό αλληλεπίδρασης και κοινών ή αντίθετων συμφερόντων με την θεσμική εξουσία, αποτελούν ένα σύνδεσμο επικοινωνίας μεταξύ των πολιτών και της πολιτείας. Δυστυχώς, στη πλειοψηφία των περιπτώσεων αυτός ο σύνδεσμος είναι μονόδρομος και κατευθυνόμενος. Ήρθε μήπως η εποχή να τον κάνουμε αμφίδρομο;

Υ.Γ.1 Στο θέμα της αρχής (όπως λένε και στη βουλή...) συμφωνώ με την υπόθεση του γηπέδου στο Βοτανικό, αλλά έχει αξία και ο σεβασμός στην αρχή της ισοτιμίας απέναντι στο νόμο. Δεν μπορεί όλοι αυτοί που έχουν κάνει προσφυγή να είναι αυνάνες. Α, και προς την αγαπητή διοίκηση, πείτε μας τίποτα για τη Λεωφόρο και το σχέδιο χρηματοδότησης, έτσι για να γνωρίζουμε...

Υ.Γ.2 Θα έγραφα για τον Δημοσιογράφο, αλλά πρώτα θα έπρεπε να μαζέψω τον εμετό από το πληκτρολόγιο...

Υ.Γ.3 Καλό το webradio του ΠΑ.ΣΟ.Κ. αλλά τα γειτόνια μου δεν έχουν να ασχοληθούν με τίποτα πιο σοβαρό, μια ιδέα λέω τώρα....

Υ.Γ.4 Και κάτι σοβαρό.