Εγκλήματα

Δεν έχω τις ικανότητες να αρχίσω να περιγράφω, ούτε να σκεφθώ, ούτε να βάλω όλα τα πράματα στη σειρά. Είναι πέντε και είκοσι τα ξημερώματα της Κυριακής και πριν από εφτά ώρες περίπου με ρωτούσε ένας γνωστός τι συμβαίνει στα Εξάρχεια και μου λέει πως ‘πέθανε ένας δεκαπεντάχρονος’. Πέθανε.

Κατέβηκα στη πλατεία αμέσως, με τους δρόμους να είναι ήδη γεμάτοι διμοιρίες των ΜΑΤ, ακόμη και μέσα στη πλατεία. Ο κόσμος στη γωνία Θεμιστοκλέους και Μεταξά φωνάζει και βρίζει τους αστυνομικούς οι οποίοι απαντάνε με νεύματα και μορφασμούς. Τους ζητάνε να φύγουνε. Στο Πολυτεχνείο έχουν ήδη μπει ομάδες αντιεξουσιαστών με τους πρώτους αναμμένους κάδους να κάνουν την παρουσία τους στη Στουρνάρα. Πέφτουν δακρυγόνα από εκεί όπως και αργότερα στη Θεμιστοκλέους από τη πλευρά της Σόλωνος. Ο κόσμος κρατάει τη γωνία με φωνές, και δέκα άτομα μετακινούν με τα χέρια ένα αμάξι για να μην καεί από φωτιά σε ένα κάδο. Το όνομα του Καλτεζά ανασύρεται από τις μνήμες όλων. Κατεβαίνω με δυσκολία και ελιγμούς τη Στουρνάρα, όπου η κατάσταση είναι πολύ πιο έκρυθμη. Ή μήπως πιο λογική; Μια Μερσεντές είναι σπασμένη, ενώ κάποιοι πετάνε πέτρες σε μια άλλη που κάνει το λάθος να περάσει από εκεί. Κατεβαίνω μέχρι Πατησίων και λίγο πριν στρίψω βρίσκω ένα συνεργείο που τραβάει τους έγκλειστος στο Πολυτεχνείο ‘μαύρους’ που προκαλούν μια διμοιρία. Ανταλλάσουμε φιλικές κουβέντες και τους αφήνω. Από τα στενά γυρνάω στη πλατεία. Κι άλλα δακρυγόνα. Τα νέα μαθαίνονται, η ΑΣΟΕ και η Νομική υπό κατάληψη. Επιστρέφω σπίτι και παίρνω τη φωτογραφική. Λίγο πριν τις 12, οι διμοιρίες παίρνουν εντολή να απεμπλακούν και απελευθερώνονται η Θεμιστοκλέους, η Εμμανουήλ Μπενάκη και τα γύρω στενά. Εν τω μεταξύ οργανώνεται η πορεία, ή καλύτερα οι πορείες, τμήματα των οποίων δέχονται επιθέσεις με δακρυγόνα από διμοιρίες που ήταν ακροβολισμένες στις κάθετες της Χ. Τρικούπη και κυρίως στη Βαλτετσίου.

Δολοφονία.

Ο κόσμος θέλει να φωνάξει, να αντιδράσει, να διώξει τα κτήνη μακριά. Νοιώθει την μάζα να συσσωρεύεται, να είναι αρκετή, νοιώθει κάτι να γίνεται. θέλουν να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους, θέλουν το δίκαιο. Σε κάποια στιγμή κάτι κυλάει στο δρόμο και βάζω τις φωνές. Νομίζω πως κάποιος έχει πέσει, αλλα ευτυχώς είναι ένας κάδος. Γαμημένα καπνογόνα. Εν τέλει το κυρίως σώμα των διαδηλωτών φτάνει στην Ακαδημίας, όπου συσπειρώνεται και την οποία διασχίζει συμπαγής μέχρι που στρίβει στην Ιπποκράτους προς τα κάτω. Οι ιδεολογίες κάνουν την εμφάνισή τους, όπως και ο διχασμός, όπως πάντα άλλωστε. Κάποιοι θέλουν να συνεχίσουν για Ομόνοια, ενώ άλλοι θέλουν να μπλοκάρουν τους δρόμους, πράμα τα οποίο και γίνεται. Ανεβαίνω την Ιπποκράτους όπου βρίσκω μια άλλη πορεία η οποία προβληματισμένη για την κατεύθυνση της τελικά στρίβει Σόλωνος προς Ομόνοια. Πηγαίνω γρήγορα προς την πλατεία, όπου πλέον έχουν ηρεμήσει λίγο τα πράματα και επιστρέφοντας ενώνομαι με την πορεία χαμηλά στη Σολώνος. Με το που βγαίνει Πατησίων, αποκτάει δύο διμοιρίες στην ουρά της σε απόσταση είκοσι μέτρων. Αμέσως στήνεται ένα πρώτο πρόχειρο οδόφραγμα, ενώ μπροστά μετά από λίγα λεπτά σταματάνε στην Ακαδημίας. Ποιος ξέρει πόσα άλλα οδοφράγματα υπάρχουν εκείνη τη στιγμή, πόσες άλλες πορείες και καταλήψεις. Δακρυγόνα, πέτρες και σταθερή συμπίεση στη γωνία Πατησίων και Ακαδημίας είναι τα κύρια συστατικά της επόμενης ώρας. Πέτρες , δακρυγόνα, 10 μέτρα μπροστά τα ΜΑΤ, φωνές, πέτρες, 5 μέτρα πίσω τα ΜΑΤ. Κι ας χάνονται τα μέτρα, ο κόσμος δεν κουράζεται. Οι λίγοι που προκαλούν, όσο κι αν επιμένουν δεν αποσυντονίζουν τα ΜΑΤ τα οποία δρουν με σχέδιο και πειθαρχία. Διαίρε και βασίλευε. Το ανοργάνωτο της διαδήλωσης είναι εμφανές από την απουσία φωτοβολίδων. Η λογική και το ένστικτο του πλιάτσικου σπάει τις βιτρίνες ενός καταστήματος καλλυντικών. Άσχημη ώρα να ενδιαφέρεσαι για ενυδατικές κρέμες. Αργότερα στη Σταδίου ήταν σειρά ενός καταστήματος ρούχων. Ακούγονται φωνές ψυχραιμίας και λογικής, αλλά πνίγονται κάτω από το βάρος της ψυχολογίας του όχλου, χάνονται στις κραυγές οργής. Ανταλλάσω κουβέντες που και που, δίνω κανά τσιγάρο. Ένας που με βλέπει με τη φωτογραφική μου λέει, ‘σε ζηλεύω, έχεις το απυρόβλητο’. Για αυτό έτρωγα πέτρες και δακρυγόνα στην τιμή του ενός.

Νεκρός. Δεκαπέντε χρονών.

Οι διμοιρίες εξακολουθούν και στριμώχνουν την πορεία η οποία πλέον έχει χάσει πολύ κόσμο σε νούμερα και στρίβει προς Προπύλαια σχηματίζοντας αλυσίδες. Σε κάποια στιγμή διαπιστώνω πως έχω χάσει το καπάκι του φακού. Η πορεία συνεχίζει με τα ΜΑΤ σε απόσταση αναπνοής, όσο μπορούν ψύχραιμα, χωρίς να βρίζουν και να κραδαίνουν τα γκλομπ ως συνήθως. Τα νέα έχουν φτάσει και σε αυτούς. Είναι φανερό πως όλοι οι αστυνομικοί έχουν εντολές να μην σπάσουν τα μπλοκ, αλλά να τα κατευθύνουν, να τα περιορίσουν. Το τελευταίο πράμα που θέλουν οι πολιτικοί είναι κι άλλους νεκρούς. Δεν είμαι το ίδιο σίγουρος για τους σκηνοθέτες των τηλεοράσεων. Για πρώτη φορά διακρίνω εκτός από τις διμοιρίες και ένα τσούρμο από κάμερες και δημοσιογράφους οι οποίοι φοβισμένοι προσπαθούν να πάρουν ένα κάλο πλάνο. Προσπαθώ κι εγώ να κάνω το αντίστροφο με αυτούς, αλλά τώρα που κοιτάω τις φωτογραφίες, βλέπω πως δεν βγήκαν καλές οι συγκεκριμένες. Δημοσιογράφοι και αστυνομικοί, μισθωτά πιόνια του ίδιου συστήματος, τόσο τραγικό να μην μπορείς να ορθώσεις ανάστημα, να μην μπορείς καν να μιλήσεις. Μονάχα που απόψε κάποιος πέθανε. Κάνει διαφορά; Ναι, γαμώτο, κάνει διαφορά.

Ένα λιγνό παλικάρι ζητάει τόσο από τους διαδηλωτές όσο και από τους αστυνομικούς να ηρεμήσουν, βάζει μια καρέκλα στη μέση της Πανεπιστημίου και φωνάζει ‘πως απόψε έχουμε δικαστήριο’. Το τελικό στρίμωγμα γίνεται στην Ακαδημίας με πολλαπλά δακρυγόνα, και ο κόσμος βρίσκει καταφύγιο στη Νομική. με περίπου διακόσια άτομα να είναι απ' έξω και να παίζουν με τους ματατζήδες. Περίπου στις τρεις τα ξημερώματα, υπάρχουν δύο κύρια οδοφράγματα, φωτιές σε κάδους, στάσεις και κουβούκλια του ΟΑΣΑ, ένα πύρινο σκηνικό στο χαζό παιχνίδι ανταλλαγής δακρυγόνων και πετρών. Πλέον επικρατεί το παράλογο, η οργή έχει γίνει βία η οποία εκτονώνεται σε ότι υπάρχει πρόχειρο. Ευτυχώς, μέσα στη καπνισμένη παράνοια επικρατεί η λαϊκή λογική και τα περίπτερα είναι ακόμη αλώβητα. Αργότερα μαθαίνω πως αλλού κι αυτά γίνανε καύσιμο στην τυφλή βία. Βρίσκω κάτι φίλους μου εκεί. Μου λένε πως στην Ερμού καήκανε καταστήματα και αμάξια. Συνεχίζουμε και λέμε μαλακίες. Ούτε κι εγώ ξέρω πόσες φορές δάκρυσα από τα δακρυγόνα κι από τα μεσάνυχτα έχω έναν αφόρητο πονοκέφαλο, μια ευγενική χορηγεία της ΕΛΑΣ στελέχη της οποίας προσπαθούσα συνεχώς να φωτογραφίσω. Να φωτογραφίσω από την άλλη πλευρά, ούτε για αστείο, και μια φορά έπρεπε να δώσω κι εξηγήσεις.

…

Οι μισοί της παρέας μου φεύγουν κι οι άλλοι μπαίνουν στη Νομική. Είμαι κουρασμένος, δεν έχω διάθεση να τραβήξω άλλες φωτογραφίες. Φεύγω και γυρνάω προς πλατεία. Στη Ναυαρίνου, μια πουτάνα έχει ξαναβγεί για το νυχτοκάματο. Στη Μεσολλογίου και Τζαβέλα έχουν αφήσει ένα κεράκι και λίγα λουλούδια για το σκοτωμένο παιδί. Τα Εξάρχεια είναι σχετικά ήσυχα, αν και η μυρωδιά του καμένου πλαστικού σε προειδοποιεί για το τι έγινε και τι μπορεί να γίνει. Ένα τοπίο μάχης ερημωμένο σχεδόν, μια αφετηρία μιας πολύπλευρης διαδήλωσης. Οι διμοιρίες έχουν φύγει τελείως, με εξαίρεση την Χ. Τρικούπη, στο ΠΑΣΟΚ. Κατεβαίνω την Στουρνάρα, η οποία στις λίγες ώρες που την άφησα έχει αλλάξει τόσο που θυμίζει εικόνες της τι-βι από το Σαράγεβο όσο υπερβολικό κι αν ακούγεται. Τουλάχιστον δέκα αμάξια και φορτηγά καμένα, τζαμαρίες σπασμένες και πλιάτσικο σε τρία αν όχι παραπάνω μαγαζιά. Στη συμβολή με τη Πατησίων, τα πράματα είναι ακόμη χειρότερα. Αριστερά μου ένα τεράστιο οδόφραγμα με ένα καμένο αμάξι, μπροστά μου άλλο ένα με κάτι το οποίο κάποτε μπορεί να ήταν τέντα, και δεξιά μου διαδηλωτές, οι περισσότεροι κουκουλοφόροι, να σκύβουν και να μαζεύουν πέτρες και μάρμαρα από παντού και να τις εκτοξεύουν πέρα από τα οδοφράγματα. Αν στη Νομική ήταν πεδίο μάχης, εδώ ήταν κάτι διαφορετικό, κάτι που σου ‘λεγε πως πρέπει να φύγεις το γρηγορότερο. Η βία και η δίψα για αίμα έχουν φτάσει σε απόκοσμα επίπεδα. Σε διάφορα σημεία είναι μαζεμένα τα διάφορα βλήμματα των αστυνομικών, δακρυγόνα, καπνογόνα, κροτίδες λάμψης και χημικά κάθε λογής συμπληρώνουν την άσπρη θάλασσα από τα μπάζα. Οι αστυνομικοί δεν διστάζουν πλέον να επιστρέφουν τις πέτρες, ενώ ένας ειδικός φρουρός έχει φορέσει μάσκα, θωράκιση και ασπίδα και συμμετέχει με τους συναδέλφους τους στην περιοριστική πολιορκία των διαδηλωτών. Έξι παρά πέντε και το MEGA μου λέει πως πλέον οι αστυνομικοί έχουν φτάσει έξω από το Πολυτεχνείο. Μια ώρα μετά κάνουν λίγο χώρο.

Ένας νεκρός. Παιδί.

Το ανακοινωθέν της αστυνομίας υποστηρίζει πως δύο ειδικοί φρουροί πήγαν να συλλάβουν 25 άτομα αφού πρώτα είχαν προκληθεί. Δεν θέλω να το κρίνω. Οι αυτόπτες μάρτυρες μιλάνε για εν ψυχρώ δολοφονία. Δεν ξέρω ακόμη τι έχει συμβεί ακριβώς, πως, με τη σειρά, γιατί, οι αναφορές είναι συγκεχυμένες. Αλλά έχω βαρεθεί να τρώω κουτόχορτο και να πιστεύω πως οι ελληνικές σφαίρες εξοστρακίζουν πάντα σε σώματα ανθρώπων. Έχω βαρεθεί τους τυχαίους θανάτους. Το ίδιο και οι υπόλοιποι στο δρόμο που ζητούν αίμα, εκδίκηση. Οι αντιεξουσιαστές συνεχώς υπόσχονται νεκρούς. Η κατάσταση για τώρα είναι απρόβλεπτη, αυτό το μίσος και η οργή δύσκολα μπορούν να κατευναθούν. Όταν ζώνεις μια περιοχή με διμοιρίες, περίστροφα και αυτόματα … δεν ξέρω. Για τώρα τα αισθήματα είναι έντονα, η ανοχή έχει εξαντληθεί, η ψυχραιμία και η λογική έχουν αποχωρήσει. Ακούω τα κανάλια, και σχεδόν τρώω το χαπάκι της αποπληροφόρησης. Οι δημοσιογράφοι εκπλήσσονται με το πλήθος και το ποιόν των διαδηλωτών. Άλλοι κουκουλοφόροι, οργανωμένοι, άλλοι φοιτητές, λίγοι συνδικαλιστές, αρκετοί εξαρχιώτες. Όλα είναι αστεία, μπροστά σε αυτό που έγινε. Οι δημοσιογράφοι με δυσκολία συγκρατιούνται από το ρίξουν τα δικά τους πυρά προς την αστυνομία.

Η τάξη, η ηθική και η ασφάλεια πρέπει να επιβληθούν. Προσφέρθηκαν παραιτήσεις οι οποίες δεν έγιναν δεκτές. Θέλει ψυχραιμία και λογική. Θα βρεθούν οι υπαίτιοι, θα ληφθούν μέτρα. Φιλήσυχοι πολίτες κλαίνε για την καμένη τους περιουσία.

Ποιοί υπαίτιοι; Ποιοί αυτουργοί; Οι ηθικοί; Όλοι το σκοτώσαμε το παιδί ή ένας; Τι μαλακίες λέμε και τι μπούρδες γράφω; Όλες αυτές τις ώρες αναζητήθηκε η ικανή μάζα για να προκληθεί μια αλλαγή, ο θυμός δεν θέλει να πάει χαμένος ο μικρός. Αηδίες. Σκέτη αηδία και υποκρισία από παντού, από όλες τις πλευρές, από αντιεξουσιαστές μέχρι τους πολιτικούς. Δεν έχουμε ντροπή καμία.

Νεκρός. Ξέρουμε τι σημαίνει αυτό; Μπορεί να ήταν ο καθένας μας. Πόσο ακόμη θα πατάω στη μνήμη ενός μικρού παιδιού;

Δεν μπορώ να σκεφτώ. Τα χημικά κάνουν πάρτυ στο μυαλό μου. Όσο περπατούσα προς το Πολυτεχνείο σκεφτόμουν πως όσα αμάξια κι αν καούνε, δεν αρκούν. Δεν υπάρχει κάποια εξίσωση με την ανθρώπινη ζωή από τη μια και τα αμάξια από την άλλη, τέτοιες είναι οι ισορροπίες του τρόμου. Μακάρι να καιγόντουσαν χίλια και να μην πέθαινε. Αλλά βλέπετε κάποιοι αποφάσισαν αλλιώς. Δεν υπάρχουν πλέον άλλοθι. Όλοι βάζουμε το λιθαράκι μας σε αυτό το λαβύρινθο που λέγεται κοινωνία, ένα σύμπλεγμα ανώμαλων και άνισων τοιχίων τα οποία το βράδυ του Σαββάτου πήραν φωτιά, μια φωτιά που τα φυτίλια της καίνε χρόνια τώρα. Ζούμε σε σαθρούς καιρούς και τα λόγια λίγη συνεισφορά έχουν. Συναίσθηση έχουμε; Ευτυχώς δεν υπήρξαν άλλα θύματα. Αυτό δεν μπορεί να σταματήσει με την αυτονόητη καταδίκη των εμπλεκομένων αστυνομικών, ούτε να συνεχιστεί με πέτρες και φωτιές. Δεν μπορεί να πασαλειφθεί με γενικότητες κοινωνιολογικού περιεχομένου και αναλύσεις του καναπέ. Συναίσθηση έχουμε; Στο τηλέφωνο με ρωτούσε ένας φίλος, ‘Και τι κάνεις εκεί;’

Στους πόσους νεκρούς βγαίνει κάποιος στους δρόμους;